آیا عدم تحمل لاکتوز را دارید و به طور مستقیم ناراحتی ناشی از آن مطلع هستید؟ آیا شنیده اید که دیگران در مورد عدم تحمل لاکتوز صحبت کنند؟ اگر چه بسیاری از ما شنیده ایم که هنگام صحبت در مورد محصولات لبنی به لاکتوز اشاره می کنیم، پیش از این توضیح می دهیم که چه طور لاکتوز موجود در شیر مشکلاتی برای افراد ایجاد می کند. بیایید نگاهی بیندازیم که این آنزیم چیست و چگونه ممکن است بر زندگی افرادی که محصولات لبنی مصرف می کنند (یا می خواهند مصرف کنند) تاثیر می گذارد؟
لاکتوز چیست؟
لاکتوز یک دی ساکارید است، به این معنی که از دو مولکول قند گلوکز و گالاکتوز پایه تشکیل و به یکدیگر متصل شده اند. گلوکز قند، پس از هضم غذا در جریان خون گردش می کند و برای تولید انرژی در سراسر بدن استفاده می شود.
گالاکتوز از نظر ساختار شیمیایی بسیار شبیه گلوکز است و می تواند برای انرژی به گلوکز تبدیل شود، اما جز مهم غشای سلولی است. به جز شیر پستانداران، لاکتوز به ندرت در سایر غذاهای کامل و فرآوری نشده یافت می شود. برای نوزادان به عنوان یک منبع انرژی مهم است و همچنین در دستگاه گوارش نوزاد باکتری های پروبیوتیک رشد و در برابر عفونت محافظت می کند.
در گاو ها، لاکتوز حدود 20% گلوکز موجود آن دربخش جریان خون در غده پستانی سنتر تخمین زده می شود، که 4.7% از کل محتوای مواد مغذی شیر گاو تشکیل می دهد که معمولا از نظر وزنی بیشتر از چربی یا پروتئین است. اگر چه لاکتوز در غذاهای فرآوری نشده رایج نیست، اما در محصولات غذایی فرآوری شده مانند: محصولات پخته شده، گوشت های فرآوری شده، غلات صبحانه، چیپس سیب زمینی، مکمل های پروتئینی و داروها به دلیل مفید بودن آن ها به عنوان چسب، پرکنندها یا عامل قهوه ای شدن یافت می شود.
لاکتوز تقریبا 6 برابر کمتر از ساکارز شیرین است؛ که از یک مولکول گلوکز و یک مولکول فروکتوز به هم متصل شده اند.
آنزیم چگونه در انسان هضم می شود؟
لاکتوز توسط آنزیمی که معمولا به آن لاکتاز گفته، به طور کلی در روده کوچک وجود دارد. هنگامی که لاکتوز توسط لاکتاز به اجزای گلوکز و گالاکتوز تجزیه می شود، آن ها به راحتی جذب و در سراسر بدن استفاده می شوند. زمانی که آنزیم به طور کامل در روده کوچک هضم نمی شود به روده بزرگ می رود، و برخی از باکتری های ساکن در آن باعث تخمیر، تولید لاکتاز و اسیدهای چرب با زنجیره کوچک و گازها ( گاز هیدروژن، دی اکسید کربن، متان) می شود، اگر هضم لاکتوز در روده کوچک اتفاق بیفتد، انسان از نظر راحتی نتیجه مطلوب تری را تجربه می کند.
مشکلات عدم تحمل لاکتوز
همانطور که انتظار می رود، فعالیت لاکتاز معمولا در بدو تولد بالاتر است و بیشتر نوزادان می توانند آنزیم را هضم کنند. مشکل بزرگ هضم این آنزیم، تقریبا در3/4 جمعیت انسان دیده شده است. 10% کودکان بین 3 تا 5 سال و 1/4 بزرگسالان، کاهش تدریجی تولید لاکتاز را تجربه می کنند.
عامل اصلی برای تولید مداوم لاکتاز در یک فرد، تعداد دفعات مصرف لاکتوز نیست، بلکه ساختار ژنتیکی فرد است. بین گروه های قومی و مناطق جهان تنوع بسیار زیادی وجود دارد. در آسیای جنوب شرقی، بیش از 95% بزرگسالان کمبود لاکتاز دارند؛ به این معنی که آن ها تولید لاکتاز تا بزرگسالی ادامه نمی دهند. یک ژنوتیپ هموزیگوت منجر به کاهش فعالیت لاکتاز می شود. کسانی که دارای کد هتروزیگوت در یکی از (آلل) هستند، معمولا به تولید لاکتاز در سطوح پایین تر ادامه می دهند. تنها 50% فعالیت کامل لاکتاز برای استفاده موثر لاکتوز در رژیم غذایی لازم است؛ در مورد افراد هتروزیگوت ممکن است در زمان استرس یا عفونت مستعد عدم تحمل باشند.
عدم تحمل لاکتوز به طور خاص به عنوان وضعیتی تعریف می شود که در آن علائم درد به دلیل ناتوانی در هضم این آنزیم ایجاد می شود. علائم شایع عدم تحمل لاکتوز، شامل اسهال، حالت تهوع، نفخ و درد شکم است. این درد ها ممکن است کمبود تولید لاکتاز بدون عدم تحمل آنزیم واقعی باشد. برخی از افراد حساس به لاکتوز، چه متوجه شوند یا ندانند، می توانند مصرف آن را تحمل کنند. آن ها ممکن است کمبود لاکتاز داشته باشند و نتوانند لاکتوز را به طور موثر هضم کنند، اما می توانند مقادیر محدودی آنزیم را بدون علائم قابل توجهی مصرف کنند. همه کسانی که مشکلات گوارشی دارند هر بار یک علائم را تجربه نمی کنند.
در رژیم غذایی از جمله کلسیم مصرف منظم شیر، ماست و پنیر توصیه می شود، زیرا مواد مغذی به راحتی قابل هضم هستند. دستورالعمل های هضم لاکتوز را به عنوان یک چالش سلامتی می شناسند، محصولات لبنی و برخی از جایگزین ها مانند: سویا پیشنهاد شده که بدون توجه به ساختار ژنتیکی، مصرف کننده استفاده می کند.
برای مقابله با عدم تحمل لاکتوز چه باید کرد؟
اگر مقدار مصرف لاکتوز در طول یک وعده غذایی یا میان وعده کمتر از 12 گرم باشد، اکثر این افراد تحمل تولید و درد کم آن را ندارند. می توان به راحتی لاکتاز را در غذاهای حاوی لاکتوز بالا در بخش های کوچک غذایی مصرف کنند. شیر به دلیل سطوح چربی پایین راحتر می توان تحمل کرد، اما در غذاهای پرچرب، تخلیه معده را کاهش و در معرض لاکتوز کمتری قرار می دهند.
برخی از محصولات مانند: شیر و ماست دارای آنزیم لاکتاز در طول فرآوری هستند که لاکتوز قبل از رسیدن به مصرف کننده تجزیه و مشکل آن به راحتی حل می شود، و طعم غذا را تغییر می دهد.
باکتری های پروبیوتیک اغلب دارای لاکتاز هستند که می تواند آنزیم را تجزیه کند. در یک مطالعه تحقیقاتی، مصرف 18 گرم آن در ماست تخمیر شده باعث بروز علائم درد کمتر نسبت افرادی که شیر مصرف می کنند دارد. در تحقیقات انجام شده به این نتیجه رسیده اند که لاکتوز موجود در ماست در روده کوچک هضم می شود و زمان انتقال به دستگاه گوارش آهسته صورت می گیرد.
مقدار لاکتوز در محصولات لبنی به ویژه پنیر به مرور زمان کاهش می یابد. در طول فرایند تولید پنیر برای ایجاد طعم و بافت پنیر سفت تر، کهنه می شود، لاکتوز باقی مانده توسط آب پنیر جدا می شود. باکتری های موجود در این بخش به فرآیند پیری کمک می کند.
- پنیرهای کهنه لاکتوز بسیار کمی دارند.
مصرف آنزیم لاکتاز، مکمل غذایی است که اغلب مفید است اما مدت زمانی که می تواند موثر باشد کوتاه است. معمولا باید بین 5 تا 30 دقیقه قبل از مصرف یک وعده غذایی، این آنزیم مصرف شود.
چه مسائل غذایی با عدم تحمل لاکتوز اشتباه گرفته شود؟
طی مطلالعات تحقیقاتی، طبق تست تشخیصی استاندارد، افرادی که مصرف لبنیات را عدم تحمل این آنزیم می دانستند. به دو دسته طبقه بندی کردند، 45% افراد ناجاذب و دسته دیگر قادر به هضم آن بودند. یه عده از بیماران ادعا به عدم تحمل لاکتوز دارند و بیش از 60% آن ها کمتر لبنیات مصرف یا اجتناب می کردند.
برخی از افراد به پروتئین های موجود در شیر گاو حساسیت دارند. رایج ترین اشکال آلرژی به شیر گاو، اغلب موقتی و تا حدودی مربوط به آلرژی غذایی است. به ویژه چند سال اول زندگی در کودکان آلرژی نشان داده شده است که باعث واکنش منفی می شود.
گاهی اوقات ممکن است (A1) موجود در شیر با عدم آنزیم اشتباه گرفته شود که در صد قابل توجهی از جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار می دهد. سندروم روده تحریک پذیر اغلب علائمی مشابه عدم تحمل لاکتوز را ایجاد می کند. تعیین بهترین رویکرد برای تشخیص وضعیت یک فرد، مدیریت رژیم غذایی و سبک زندگی آن است.
به طور خلاصه
بسیاری از مردم در مصرف لبنیات مردد هستند، زیرا انتظار نتیجه ناراحت کننده آن هستند. عدم تحمل آنزیم به دلیل ژنتیک، مشکل واقعی بسیاری از افراد است، اما با انتخاب محصولات خاص می توانند لبنیات مصرف کنند. مطمئنا گزینه های بسیار خوبی در دسترس هستند.